წიგნის მნიშვნელობა

წიგნს ამ ქვეყნად ვერაფერი შეცვლის

1923 წელს კატალონიაში, წიგნის საერთაშორისო დღის აღნიშვნა დაიწყო. სერვანტესის გარდაცვალების დღეს - 23 აპრილს მამაკაცები ქალებს ვარდებს ჩუქნიდნენ, ხოლო მათგან, წიგნებს იღებდნენ საჩუქრად... ანუ ქალები გენიალური მიგელ დე სერვანტესის გარდაცვალების დღეს, მამაკაცებს და შესაბამისად, მთელ ესპანეთს ახსენებდნენ, რომ წიგნს ამქვეყნად ვერაფერი შეცვლის!.. დიახ, ეს ამბავი ესპანეთში ხდებოდა, მაგრამ მას აქეთ, რაც "იუნესკომ" 23 აპრილი წიგნის საერთაშორისო დღედ გამოაცხადა, 23 აპრილის აღნიშვნა თითქმის მთელმა მსოფლიომ დაიწყო.

ეს გახდა დღე, როდესაც ქუჩებსა და ავენიუებს ახალი თუ ძველი წიგნები ფარავს და კაცობრიობა, კიდევ ერთხელ იწყებს საჯაროდ საუბარს იმის შესახებ თუ რაოდენ აუცილებელია წიგნი ადამიანის განვითარებისთვის.
23 აპრილს ჩვენი ქვეყანაც წიგნის საერთაშორისო დღეს აღნიშნავს. წიგნის პოპულარიზაციის მიზნით საქართველოშიც იმართება ღონისძიებები. თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის სტუდენტური თვითმმართველობა და სტუდენტური კლუბი "ვიტამინი" წიგნის საერთაშორისო დღეს აღნიშნავს. სამედიცინო უნივერსიტეტის ეზოში მოეწყობა ბუკინისტური ბაზრობა, ხოლო უნივერსიტეტის პირველი კორპუსის ფოიეში გაიმართება წიგნების გამოფენა-გაყიდვა, სხვადასხვა გამომცემლობა საკუთარ გამოცემებს წარმოადგენს.
გარდა ამისა სამედიცინო უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკაში მოეწყობა შოუ - "ცოცხალი ბიბლიოთეკა", ანუ წიგნები ადამიანები იქნებიან, ხოლო მათი წაკითხვა საუბრის საშუალებით მოხდება. ბიბლიოთეკაში "წიგნებად" მოწვეულნი იქნებიან საზოგადოებისთვის ცნობილი სახეები (გია მურღულია, მიხეილ ცაგარელი, ინესა მერაბიშვილი, ჯუმბერ ლეჟავა, დეფი გოგიბედაშვილი და სხვ.). თითოეული "წიგნი" დასათაურებული იქნება. ბიბლიოთეკის საგამოფენო სივრცეში წიგნის თემაზე შექმნილი ფოტოები და პოსტერები გამოიფინება, რომლებზეც გამოსახული იქნება ბესთსელერების ყდები. მოხდება ფილმის დემონსტრირება და დისკუსია თემაზე - "წიგნების დანიშნულება თანამედროვე სამყაროში".
დასასრულს, სამედიცინო უნივერსიტეტის "ცისფერ" დარბაზში გაიმართება პოეზიის საღამო მუსიკალური გაფორმებით.
ჩვენ კი დღეს 23 აპრილს, წიგნის საერთაშორისო დღეს, ჩვენს პატარა თანამემამულეებს გვსურს შევახსენოთ, რომ წიგნს ამქვეყნად ვერაფერი ჩაანაცვლებს, თქვენ წარმოიდგინეთ ვერც ისეთი ყოვლისშემძლე და ყველა ჩვენგანისთვის საყვარელი და საჭირო გამონაგონი, როგორიც კომპიუტერი გახლავთ!

წყარო: http://www.diaspora.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=42&info_id=1918

წიგნი vs კომპიუტერი

ქვეყანა უწიგნოდ ისე ვერ გაძლებს როგორც თევზი_უწყლოდ. წარმოვიდგინოთ ქვეყანა ჟიულ ვერნის, თომას მაინ რიდის, აგატა კრისტის, შექსპირის, მარკ თვენის და სხვა კლასიკოსების გარეშე… დედამიწა განადგურდებოდა! ადამიანებს დაუქვეითდებოდათ ფანტაზიის უნდარი და ვერ “გაფრინდებოდნებოდნენ” იქ სადაც კაპიტანი ნემო მოგზაურობდა, სადაც კაპიტან გრანტს ეძებდნენ. ვერ დაინახავდნენუთავო მხედარს რომელიც წყვდიადში დინჯად “ატარებდა” ცხენს, ვერ იმოგზაურებდნენ ტომ სოიერთად და ჰეკლებერი ფინთან განზის მოსაძებნად…
ჩვენს დროს (XXI საუკუნეში) მოზარდების ტვინში დუელი, ორთაბრძოლა იმართება წიგნებსა და კომპიუტერებს შორის. მოზარდები, 10-15 წლამდე, უპირატესობას კომპიუტერი ფლობს, რადგანაც უფრო რთული აგებულებისა, მაგრამ მარტივი სახმარია. წიგნი უმარტივესი რამაა რომელიც თავდაუზოგავად ასრულებს თავის საქმეს, რომელსაც ყველაზე მეტის გაკეთება შეუზლია ადამიანისთვის: ის ატირებს, აცინებს, ახარხარებს, რაინდულ გრზნობებს უღვიზებს(რომელიც ეხლა აღარავის შემორჩენია), და მეცხრე ცაზე აფრენს მკითხველს. კომპიუტერს ეს არ შეუზლია! მას შეუძლია დააბრმაოს ადამიანი (პირდაპირი გაგებით! როგორც მე მიქნა!) გააგებინოს ახალი ამბები და გამოუფიტოს გონება ადამიანს.
ჩემში დუელი გაიმართა 11 წლის ასაკში: კომპიუტერმა და წიგნმა 20-20 ნაბიჯი გაიარეს და წიგნმა დამბაჩა დაუშვა, დაუმიზნა და ესროლა… კომპიუტერი პირველივე გასროლაში გამოასალმა სიცოცხლეს, ჩაკლა ჩემს ტვინში და ნაკუწ-ნაკუწ დაფლითა!
წიგნი თავდავიწყებაა, რომელიც დაგავიწყებს ყველა დარდს… მოგწყვეტს დედამიწიდან… როგორც რევაზ ინანიშვილის “წიგნში” მთავარი პერსონაჟი გაართო და დაავიწყ რო მას უნდა მოეკლა კაცი და იმ ინტერესიტ თუ რას კითხულობდა მსხვერპლი ხელიდან გაუშვა!
მეც ხშირად წიგნის კითხვის დროს მავიწყდება ყველაფერი-გაკვეთილების ჩათვლით!

წიგნიერების პრობლემა საქართველოში

მოდით შევთანხმდეთ, რომ სანამ მოხუცი თაობები არ შეწყვეტენ ჩვენს უკულტურობაზე საუბარს იქამდე დაისმევა შეკითხვა – რატომ აღარ კითხულობენ ბავშვები წიგნებს ? ეს ორი თემა იმდენად გამჯდარია ჩვენში, რომ მათი განხილვა გაგრძელდება სამუდამოდ, მხოლოდ გაიზრდება ამ თემის ირგვლივ გადაღებული გადაცემებისა და დაწერილი სტატიების რაოდენობა. შვება კი არამგონია ვიგრძნოთ.
საქმე იმაშია რომ როცა სხვა ხალხი ვითარდება და უკეთესი მომავლის “შენებაშია” , ჩვენ მაინც წარსულს მივტირით და ახალგაზრდა თაობების სულ მცირედი წინსვლაც კი საკმარისია რომ მისთვის მებრძოლი ჩვენი ქვეყნის მოღალატედ და წარსულის შემარცხვენლად იქნეს შერაცხული.

აქედან გამოგვაქვს დასკვნა, რომ მომავალშიც გვეყოლება განათლების მინისტრი რომელიც ბავშვის მაგივრად ბაშვს დაწერს და რეფორმების გატერების შემდეგ ამაყად განაცხადებს რომ ეს ჩვენი მომავლისთვის იყო საჭირო. საინტერესოა როდემდე უნდა იყოს ჩვენი მომავალი ისეთი ადამიანების ხელში სკოლას რომ ციხეს დაამსგავსებენ და მასწავლებლის მოვალეობას მხოლოდ ცოდნით შემოსაზღვრავენ? როდემდე ილაპარაკებს ჟურნალისტი ახალგაზრდების გაუნათლებლობაზე როცა მისთვის განათლება წაკითხული მხატვრული ლიტერატურის რაოდენობასთან ასოცირდება და ჯერ კითხვის სწორად დასმა არ უსწავლია? და ამყველაფრის მერე როგორ დადგება ჩემს წინ ღიპიანი ბიძა და იტყვის რომ “რაც მაგრები ვართ ქართველები ვართ”.

ისევ კითხვები ტრიალებს ჩვენს გარშემო : რატომ არ ვკითხულობთ წიგნებს? რატომ მივეჯაჭვეთ კომპიუტერებს და წიგნისკენ გახედვაც არ გვინდა? რატომ გვანან ახლანდელი ბავშები რობოტებს ?

იცით, რობოტებს მაშინ დაემსგავა ახალგაზრდა თაობა როცა სკოლაში ლექსების დაზუთხვა მოთხოვეს და საპატიო სტუმარს იმითი უმასპინძლებოდდნენ, რომ სტრიქონები რაც შეიძლება გამოთქმით და გრძნობით წაეკითხათ როცა ამ ლექსის დამწერი ძალიან უბრალოდ, მაგრამ აზრიანად ამბობდა ყოველივეს, ბავშები კი ერთ სიტყვას თუ აურევენ მერე ვეღარ იხსენებენ გაგრძელებას.კომპიუტერს იმიტო მივეჯაჭვეთ რომ იქ მეტი ინფორმაციაა, ჩვენთვის სასარგებლო და თუ იმიტო გიცრუვდებათ გული რომ ბავშვები კომპიუტერმა დაადებილა გეტყვით რომ კომპიუტერი როცა არ არსებობდა დებილები მაინც იყვნენ თქვენს თაობებში ! დამეთანხმეთ , რომ კომპიუტერი არ არის ცუდი ! გააჩნია მას როგორ გამოიყენებ და ჩემი თხოვნა იქნება სანამ კომპიუტერს “რაღაც ეშმაკობას” უწოდებთ კარგად გაერკვათ მის ფუნქციებში, რისი იმედიც ნაკლებად მაქვს.

იმისთვის რომ ბავშვმა წაიკითხოს წიგნი, ჯერ კარგად უნდა გაიაზროს მისი დანიშნულება და გააჩნდეს სურვილი. მე ძალადობის წინააღმდეგი ვარ და მაოცებს ისეთი მშობლების პოზიცია შვილს რომ თავში ჩაარტყავენ წაიკითხეო და სანამ არ წაიკითხავს ეზოში არ უშვებენ. სანამ დედა სემიჭკას არჩევს და ნაღვლობს რომ მისი შვილი უწიგნურია ჯობია იმაზე დაფიქრდეს როგორ შთააგონოს ბავშვს წიგნის აუცილებლობა. მე არ ვარ საკმარისად განათლებული კითხვის უნარ–ჩვევებზე რომ ვილაპრაკო, მაგრამ ჩემი მოკრძალებული აზრი მის შესახებ ძალიან ეწინააღმდეგება საზოგადოებაში დასმულ კითხვებსაც კი.

მოდით, სანამ სტატისტიკებს გადავხედავთ ყველამ ჩვენ–ჩვენ თავებში ჩავიხედოთ, და მერე შევთანხმდეთ იმაზე რომ “წიგნის დანიშნულება ის კი არარის რომ ვინმეზე ჭკვიანი გამოვჩნდეთ, არამედ ის რომ გავიგოთ რას გვეუბნება იგი” (ჯეიმს ერლი)

წყარო: http://notesofsummer.wordpress.com/2010/11/21/წიგნიერების-პრობლემა-საქ/

წიგნის მომავალი

კითხვა „რა ბედის ელის წიგნს ციფრულ ეპოქაში?“ პირველი პერსონალური კომპიუტერის გამოგონებიდან ძალიან მალე გაჩნდა, მაგრამ აქტუალობა ჯერაც არ დაუკარგავს. თუმცა, დაახლოებით 15 წლის წინ, როცა მსოფლიოს ყველა გამომცემელი ამ საკითხზე აქტიურ დისკუსიაში იყო ჩართული, ვერავინ წარმოიდგენდა, რომ ნაბეჭდ წიგნს ელქტრონული წიგნი ასე მოკლე დროში ჩაანაცვლებდა.

წიგნი იმ სახით, რა სახითაც ჩვენ მას დღეს ვიყენებთ, მხოლოდ 1500 წელია რაც არსებობს. ქაღალდის, მასზე ბეჭდვისა დ აკინძვის გამოგონებამდე წიგნები ქვაზე, ბათქაშზე, თიხის ფირფიტებზე და ცხოველების ტყავზე იწერებოდა. რა თქმა უნდა ასეთი წიგნების შექმნა ძალიან შრომატევადი პროცესი იყო, შესაბამისად იმ უხსოვარ დროს ბევრი წიგნი ვერ იქმნებოდა და ვერც ადვილად ვრცელდებოდა. ჯერ ქაღალდის, ხოლო შემდეგ ბეჭდვის გამოგონებამ წიგნის შექმნის პროცესი მნიშვნელოვნად გაამარტივა, და წიგნისა და წიგნიერების (წერა-კითხვის) ფართოდ გავრცელებას შეუწყო ხელი.

კომპიუტერისა და თანამედროვე საბეჭდი მანქანა-დანადგარების შექმნამ წიგნის წარმოების პროცესი კიდევ უფრო სრულყოფილი, დახვეწილი და მარტივი გახადა. დაახლოებით 15 წლის წინ კი გაჩნდა ციფრული საბეჭდი მანქანაც - იდეალური მოწყობილობა მცირეტირაჟიანი წიგნის დასაბეჭდად. მანქანა კომპიტერთანაა დაკავშირებული და მითითებული წიგნის ფაილს ჯერ ბეჭდავს, შემდეგ კინძავს, ყდაში სვამს და მზა წიგნად აქცევს. ეს ყველაფერი ერთ მანქანას შეუძლია სულ მოკლე დროში.

კომპიუტერის გამოგონებამ და ციფრულმა ტექნოლოგიებმა შესაძლებელი გახადა წიგნის ელექტრონული ფორმატის შექმნა. დაახლოებით 15 წლის წინ გამომცემლების ნაწილი ვარაუდობდა, რომ მომავალში წიგნებს კომპაქტ-დისკებზე ჩაწერდნენ და ისე მიაწვდიდნენ მყიდველებს. ისინი ფიქრობდნენ, რომ რაკი გამომცემელი ყიდის ინფორმაციას, ანუ წიგნის შიგთავსს და არა ქაღალდს, რომელზეც ეს წიგნია დაბეჭდილი, მკითხველი დისკზე ჩაწერილ წიგნსაც იყიდის. ალბათ თანდათან მართლაც ასე მოხდებოდა, სულ მალე უფრო მოსახერხებელი მოწყობილობა - ელექტრონული წიგნები რომ არ გამოეგონებინათ.

2007 წელს გამოვიდა პირველი ელექტრონული წიგნი - Kindle, რომელიც გამოსვლიდან რეკორდულ დროში - ხუთნახევარ საათში გაიყიდა. უფრო სწორად, ეს არის ელექტრონული წიგნის წამკითხველი მოწყობილობა, რომელიც გამოუშვა ყველაზე დიდმა ინტერნეტ-მაღაზიამ, ამაზონმა. ამაზონის მფლობელები მალე მიხვდნენ, რომ დაბეჭდილი წიგნების გაყიდვის გარდა, წიგნის ელექტრონული სახით გაყიდვაც არის შესაძლებელი, თუ მყიდველს შესაბამის მოწყობილობას შესთავაზებ. აქედან გაჩნდა Kindle-ის შექმნის იდეაც. ეს მოწყობილობა ეკრანისა და ღილაკებისგან შედგება და დიდ მობილურს ჰგავს. მის 15 სანტიმეტრიან შავ-თეთრ ეკრანზე ნებისმიერი ელექტრონული ტექსტის წაკითხვაა შესაძლებელი ილუსტრაციების გარეშე. ასეთი ტექსტის, უფრო სწორად ტექტსების, უფრო ზუსტად კი მთელი წიგნების წყარო ინტერნეტია.

დღეს მომხმარებელს შეუძლია წიგნის შეძენა ინტერნეტ-მაღაზიის საშუალებით რამდენიმე ფორმატში: წიგნისა დებჭდილი სახით, აუდიო წიგნის და ელექტრონული წიგნის. ამ უკანასკნელის შეძენის შემთხვევაში ტექსტის გადმოწერა პირდაპირ ინტერნეტიდან ხდება Kindle-ში და მკითხველს შეუძლია მისი წაკითხვისას ტექსტის სასურველ ზომაზე დაყენება, ანუ შრიფტის გადიდება ან დაპატარავება, „გადაფურცვლა“, სხვადასხვა გვერდზე გადახტომა და ა.შ.

Kindle-ის შემდეგ ელექტრონული წიგნის გაუმჯობესებული ვარიანტები გამოვიდა. Nook საშუალებას აძლევს მკითხველს ბიბლიოთეკიდან 14 დღით უფასოდ გამოიტანოს ელექტრონული წიგნები, ხოლო Sony-Reader ელექტრონული ჟურნალ-გაზეთების წაკითხვისა და გამოწერის საშუალებასაც სთავაზობს. ამასთან, ელექტრონული წიგნების რაოდენობაც საკმაოდ შთამბეჭდავია - ამაზონს თავის ელექტრონულ ბიბლიოთეკაში 450 000 დასახელების წიგნი აქვს გაერთიანებული, ხოლო Sony-Reader-ის მფლობელს მილიონზე მეტი დასახელების ელექტრო-წიგნის შეძენა შეუძლია ინტერნეტით.

ყველა ამ ჭკვიანურ ელექტრონული წიგნის წამკითხველ მოწყობილობას ამავე დროს აქვს თავისი უარყოფით მხარეები, მაგალითად, შავ-თეთრი ეკრანი, რომელიც ამავე დროს საკმაოდ მცირე ზომისაა და კითხვის პროცესს ნაკლებადმოსახერხებელს ხდის და სხვ.

როგორც ჩანს მათი ნაკლი დაკვირვებით შეისწავლა კომპნია Apple-მა და 2010 წლის იანვარში გამოუშვა iPad, რევოლუციური მოწყობილობა, რომელსაც 23 სმ-იანი ფერადი, სენსორული ეკრანი და ყველა ის ფუნქცია აქვს, რასაც თანამედროვე მომხმარებელი ინატრებდა. ამასთანავე მოწყობილობა ძალიან მსუბუქი (700 გრამამდე) და თხელია (1,2 სმ). მისი გამოყენება შეიძლება როგორც ელექტრონული წიგნებისა და ჟურნალ-გაზეთების წასაკითხად, ისე ფოტოალბომების, ვიდეოებისა და რუკების სანახავად, აქვს ელ-ფოსტა, შეუძლია ინტერნეტთან დაკავშირება და ეს ყველაფერი ეკრანზე თითის მსუბუქი დაჭერით ხდება, ყოველგვარი ზედმეტი ძალისხმევის გარეშე. მოკლედ, ინატრე, რაც გინდა...

მაგრამ მაინც, რა მოუვა ნაბეჭდ წიგნს? ნუთუ ის აღარ იარსებებს? ნუთუ ვეღარ გადავშლით მის ფურცლებს და ვერ შევიყნოსავთ მის დაუვიწყარ სურნელს, მკითხველს რომ ასე ძალიან უყვარს?

ალბათ ნაბეჭდი წიგნი მაინც იარსებებს, თუმცა იქიდან გამომდინარე, რომ მისი წარმოებაც და ქაღალდიც მომავალში სულ უფრო ძვირი გახდება, ნაბეჭდ წიგნს თანდათანობით ელექტრონული წიგნი ჩაანაცვლებს. წიგნის ნაბეჭდ ვერსიას შემდგომში მხოლოდ კოლექციონერებისთვის და სპეციალური გამოცემების სახით გამოუშვებენ. დროთა განმავლობაში ელექტრონული წიგნის სიიაფე და მისი სწრაფად შეძენის შესაძლებლობა (ასეთი წიგნის ყიდვა და ჩამოტვირთვა ინტერნეტით სულ რამდენიმე წუთშია შესაძლებელი) თითქმის მთლიანად გამოდევნის ნაბეჭდ წიგნს ბაზრიდან.

ალბათ ბევრს გახსოვთ დრო, როდესაც ვიდეო-კასეტების დაქირავება შეიძლებოდა. სულ მალე ვიდეო-კასეტები CD და DVD დისკებმა ჩაანაცვლა. ახლა ვიდეოს საყიდლად მაღაზიაში არავინ დადის - მილიონობით ფილმის ჩამოტვირთვა ინტერნეტით შეიძლება შესაბამის ფასად. რა თქმა უნდა, არსებობს პირატული საიტები, სადაც ეს ყველაფერი უფასოდაა განთავსებული, მაგრამ ეს სულ სხვა თემაა...

რაც შეეხება წიგნების ავტორებსა და გამომცემლებს: რა ელით მათ?

ალბათ, სანამ მკითხველი არსებობს, ავტორიც იარსებებს და გამომცემელიც. არა აქვს მნიშვნელობა, რა სახეს მიიღებს საბოლოო პროდუქტი, ქაღალდზე დაიბეჭდება თუ ეკრანზე აციმციმდება - ვიღაც მაინც არის საჭირო, ვინც ტექსტს დაწერს, შედეგ მას გაასწორებს და მკითხველს მიაწვდის. მთავარია, არ დაგავიწყდეთ, რომ ავტორი, რომელმაც თქვენთვის ამდენი იშრომა, ჰონორარის გარეშე ვერ იარსებებს. ასე რომ, შეიძინეთ და იკითხეთ წიგნები რა სახითაც გინდათ... სხვათა შორის, ალბათ ამ სტატიასაც ეკრანზე კითხულობთ და არა ფურცელზე, ასე არ არის?